Waa mid muhiim aad u ah in waalidiinta ama daryeelayaasha caruurtu ay
ogaadaan waxyaabaha halista ku ah caafimaadka carruurta guud ahaan, si looga
hortago waxyeello soo gaadha. Halkan waxa aynu ku soo gudbin doonaa 10
waxyaabood oo halis ku ah caafimaadka carruurta:
1. Cuntooyinka warshadaysan
Sida cunista cuntooyinka ay sokortu ku badan tahay iyo kiimikooyinku ay
ku jiraan waxay sababi karaan buurni, sonkorow, iyo dhibaatooyin caafimaad oo
kale sida ilko xanuunka..
2. Sigaarka iyo qiiqa
Qiiqa sigaarka wuxuu kordhiyaa halista cudurada ku dhaca habdhiska neef
mareeka, qufac joogta ah, iyo infekshannada kale ee asiiba hanaanka neef-mareenka.
3. Elektaroonig badan
Waqti badan oo ay caruurtu daawadaan shaashadaha sida moobaylka, tablekat
ama TVga waxay sababi karaan hurdo la’aan, dhibaatooyin xaga araga indhaha ah,
iyo horumar maskaxeed oo gaabis ah.
4. Dareen jab iyo jirdil
Waxay dhaawacaan koritaanka maskaxda, kalsoonida, iyo caafimaadka
nafsiga ah ee carruurta.
Waxaana la soo jeedinayaa in aan ilmaha lagu qeylin. lana gaaraacin si
aanay saameyn ugu geysan koritaankiisa.
5. Hurdo la’aan
Carruurtu waxay u baahan yihiin hurdo ka badan qofka weyn si ay u
koraan, wax u bartaan, ugana bogsadaan si dhakhso ah cudurrada. Hurdo la’aantu
waxay keentaa dhibaato xagga waxbarashada iyo anshaxa caruuurta xilliga
koriinka.
6. Daawooyinka aan dhakhtar qorin
Daawooyinka sida antibiotic-ka ama xanuun baabi'iyeyaasha kale ee aan habboonayn waxay keeni karaan xanuun
kale ama caabbinta daawooyinka.
Sidaa darteed, waxaa waalidiiinta, loo soo jeedinayaa inay la tashadaan
qof aqoon u leh caafimaadka ka hor intaanay ilmaha siinin dawooyinka, si looga
baaqsao dhibaatooyinka ay keeni karaaan.
7. Nadaafad darro
Gacmo aan la dhaqin, cuntada wasakhaysan, ama musqulo aan nadiif ahayn
waxay keeni karaan shuban, caabuq caloosha, iyo infekshan.
Hadaba, si ilmaha looga badbaadiyo cudurada ka dhasha gacmaha aan la
dhaqin ku dedaal inaad barto sida gacmaha loo dhaqo ama loo maydho, cuntada ka
hor iyo marka musqusha laga soo baxo isagoo adeegsanaya biyo iyo saabuun.
8. Sunta guriga la dhigto
Carruurtu si sahal ah ayay u taaban karaan ama u cabin karaan sumaha wax
lagu nadiifiyo ama dawooyinka, taasoo keeni karta ku sumawga waxyaabahaas
halista.
Si dhibaatooyinkaa looga badbaadiyo caruurta ka fogee meelaha ay ka arki
karaan ama ku xidh meelo kale oo aanay gaadhi Karin had iyo jeer dawooyinka iyo
sumaha wax lagu nadiifiyoba.
9. Meelaha Lagu Ciyaaro
Ku ciyaarista meelaha aan badqabkoodu aanu sugnayn (sida meelaha aad u
dhaadheer ama waddooyinka khatarta ah) waxay keeni karaan dhaawacyo halis ah.
Waxaana haboon in caruurta lagu ciyaarsiiyo, meelo badqabkoodu sareeyo
si loo yareeyo waxyeelada soo gaadhi karta oo sababi karta dhaawacyo.
10. Talaalada Mihiimka ah
Talaal la’aantu waxay carruurta u nugleeysaa inay ku dhaci karaan cudurro
khatar ah sida jadeecada (measles), dabaysha (polio), iyo cagaarshowga.
Waxaana mihiim ah in had iyo jeer ilmaha la siiyo talaalada lagama
maarmaanka u ah, si looga hortago cuduradaas faafa.
Gaba-Gabo: Carruurtu waxay u baahan yihiin daryeel iyo ilaalin dhammaan dhinacyada caafimaadka,
nafsiyadeed, bulsho, iyo deegaan ahaan intaba. Daryeel joogto ah iyo wacyigelin,
badbaado joogta ah iyo horumar wanaagsan.
0 Comments